İmar yönetmeliğinde bir ya da birden fazla komşu parseldeki binalara yapışık olan yapılar için bitişik nizam terimi kullanılır. Bitişik nizam, İmar Yönetmeliği’nde; “Bir veya birden fazla komşu parsellerdeki binaya bitişik olan ve ortak alanlardan arka bahçeye çıkış sağlanan yapı nizamı” şeklinde tanımlanır ve imar planlarında genellikle “B” harfi ile gösterilir. Bitişik nizam daha çok nüfusun kalabalık olduğu ya da ticaretin yoğunlaşması istenen bölgelerde görülür. Bitişik nizam binalarda parsel çekme mesafeleri, bina derinliği ve kat sayısı üzerinden belirlenir. Bitişik nizam ile yapılan yapılar birbirlerine deprem etkisini iletmekte olmaları nedeniyle ayrık nizama oranla yıkılma riskleri daha fazladır.

– Yapının ön bahçeleri ve yol kenarı ile bitişik olan bahçelerinin arasında 5 metre kadar mesafe bırakılmalıdır.

– Arka bahçelerin mesafesi yapının kat sayısı miktarına göre değişiklik gösterebilir. Ancak yine de en az 2 metre olacak şekilde ayarlanmalıdır. Bu mesafelerin belediyelerin plan notlarına göre değişiklik gösterebileceği unutulmamalıdır.

– Bitişiğindeki yapının bahçe mesafesi de en az 3 metre mesafe olacak şekilde ayarlanmalıdır.

Bitişik nizama sahip binalarda en az bir cephe birbiri ile dayanmış halde bulunmalıdır. Bitişik nizamlı yapıların genel özelliği ortak alandan bahçeye ulaşımın sağlanmasıdır.

Bitişik nizam cephe tasarımında dikkat edilmesi gerekenler

Bitişik nizamda yapıların mesafe konumları oldukça önemlidir. Bu mesafeler olabilecek her türlü riski azalttığı için dikkat edilmelidir.

Uzaktan bakıldığında bitişik nizam binaların farklı bina olduğunu anlamamıza yarayan tasarım çeşitlilikleri önemlidir. Genelde ortadan bir duvar ile bölündüğü cephede gösterilir.

Bitişik nizamda yapıların mesafe konumları dolayısıyla yalıtım oldukça önemlidir. Bitişik yapıların birbirlerini rahatsız etmemesi için özellikle ses yalıtımı iyi yapılmalıdır.

Bitişik nizam yapıların cephe tasarımlarında ön ve arka cephe için çalışma yapılırken normal yapılarda dış cephe tasarımı 4 cephe için yapılır.

Bitişik nizam cephelerde sıklıkla kullanılan cephe malzemeleri

Bitişik nizamda cepheler çoğunlukla iki binanın aynı malzemelerin kullanılmasıyla oluşturulmuştur. Cepheye baktığımızda birbirini tekrar eden görüntüler görürüz. Ara bölücü duvarın cephede görünmesi ve farklı malzeme ile iki binayı ortadan ayırması bir diğer tercih edilen cephe görüntüsüdür. Cephede ahşap malzeme kullanmak tasarıma sıcaklık katar.

Bitişik düzendeki yapıların değişik zamanlarda inşa edilme durumları olumsuz sonuçlar doğurabilir. Bu yapıların kat düzenlerinin birbirini tutmaması, yapının birinin kat hizası diğerinin kolonunun tam hizasına geldiğinde bu depremde çekiçleme olayını ortaya çıkarır. Özellikle bir katın döşemesi diğer katın kolonunun ortasına vurduğu zaman bu yapılarda ciddi sorunlar oluşabilir.

Bitişik nizamda bir diğer sorun da ışık almayan odaların varlığı. Bu odalar için ışıklık ve diğer odaların pencerelerinin daha büyük yapılması daha çok doğal ışığı ortama alacağından tercih edilebilir. Işıklık alanlarının minimum büyüklüğünün artırılması da aydınlanmaya fayda sağlayacaktır.

Yanda görülen görselleştirmesini yaptığımız bitişik nizamlı binada kat yüksekliklerinin farklı olmasından kaynaklı görselliğin bozulduğunu görmekteyiz. Bitişik nizamda yakınlık yalıtım iyi olmadığında olumsuz sonuçlar doğurabilir. Yan komşunuz sesinizden rahatsız olabilir. Üst katlardakilerin alt katlardakilere oranla şuan için daha rahat olduğunu, cephede kullanılan ahşap malzemenin cepheye sıcaklık verdiğini görmekteyiz.